Γ Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού

 Το Γ΄ Δημοτικό Λεμεσού έχει ιστορία πέραν των 100 χρόνων (έτος ίδρυσης 1923) και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, σε μια ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη περιοχή. Στην περιοχή κυριαρχεί το μπετόν, η αυξημένη κυκλοφοριακή κίνηση και η ηχορύπανση, ενώ η ποιότητα του αέρα είναι συχνά μειωμένη. Το σχολείο περιβάλλεται από ψηλά κτίρια και πολυκατοικίες, γεγονός που εντείνει το φαινόμενο της αστικής θερμονησίδας: συγκράτηση θερμότητας, περιορισμένη κυκλοφορία δροσερού αέρα και αυξημένες θερμοκρασίες, τόσο στις αίθουσες, όσο και στην αυλή. Παρά την ύπαρξη πρασίνου (κήπος, δέντρα σε διάφορα σημεία της αυλής), ο χώρος περιλαμβάνει αρκετό τσιμέντο και σκληρές επιφάνειες. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη για περισσότερους χώρους πρασίνου, οι οποίοι όχι μόνο θα βελτιώσουν την αισθητική του σχολείου, αλλά και θα συμβάλουν στη θερμική άνεση των παιδιών στην αυλή και σε αίθουσες με παράθυρα νότιου και ανατολικού προσανατολισμού, στη μείωση της ηχορύπανσης και στη διατήρηση άγριας ζωής (έντομα, πουλιά).  Η συμμετοχή μας στο πρόγραμμα «Πρασινίζω το σχολείο μου» βασίζεται στην ανάγκη να μετατρέψουμε τον χώρο σε ένα πράσινο καταφύγιο μάθησης, παιχνιδιού και συνεργασίας. Μέσα από τις παρεμβάσεις μας (υπαίθρια τάξη, κάθετος κήπος, λαχανόκηπος, πολυχώρος συμπερίληψης) δημιουργούνται ευκαιρίες για:  Βελτίωση μικροκλίματος: Σκίαση, μείωση θερμοκρασιών, περιορισμός της αστικής θερμονησίδας, μείωση ηχορύπανσης.

 Εκπαιδευτική αξιοποίηση: Υπαίθρια τάξη, βιωματική μάθηση, ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης. 

 Συμπερίληψη: Χώροι προσβάσιμοι σε όλα τα παιδιά, με ράμπες και συμπεριληπτικά παιχνίδια. 

 Αισθητική αναβάθμιση: Αναβάθμιση εισόδου, δασύλλιο, φυτεμένες βεράντες και πολυχώρος παιχνιδιού. 

 Ενδυνάμωση της σχέσης των παιδιών με τη φύση: Μέσα από τη φροντίδα των δέντρων, την καλλιέργεια στον λαχανόκηπο, την καθημερινή επαφή με το πράσινο.

 Καλλιέργεια δεξιοτήτων και υγείας: Ενίσχυση της σωματικής άσκησης μέσω υπαίθριων παιχνιδιών, ανάπτυξη συνεργασίας και υπευθυνότητας μέσα από την κηπουρική και τη συλλογική φροντίδα των φυτών. 

Ο σκοπός και οι στόχοι του προγράμματος συνάδουν με τους στόχους της Περιβαλλοντικής Πολιτικής του σχολείου μας που είναι η ουσιαστική μετατροπή του σχολείου σε πρότυπο πράσινης και μικροκλιματικής αναβάθμισης. Η υλοποίηση των παρεμβάσεων θα έχει μακροπρόθεσμα οφέλη για όλη τη σχολική κοινότητα: καλύτερες συνθήκες μάθησης και παιχνιδιού, περισσότερη βιοποικιλότητα, υγιέστερο περιβάλλον και ενδυνάμωση της σχέσης των παιδιών με τη φύση. Ένα σχολείο που όχι μόνο διδάσκει, αλλά και εμπνέει. 

Φορείς Συνεργασίας

Οι φορείς συνεργασίας που συμμετείχαν στη διαδικασία επιλογής και σχεδιασμού του χώρου είναι:

 1. Αρχιτέκτονας Τοπίου (κ. Chris Prousi): Ο ειδικός που έχει αναλάβει τον σχεδιασμό και τη μελέτη τοπιοτέχνησης του χώρου, καταθέτοντας τεχνικές λύσεις για τη φύτευση, τη διάταξη των χώρων και τη βιώσιμη αξιοποίηση του προαυλίου. 

2. Εταιρεία Green Forest: Η εταιρεία που θα αναλάβει την υλοποίηση των εργασιών και την παροχή τεχνικών συμβουλών σχετικά με τις πρακτικές εφαρμογές των προτάσεων. Συμμετέχει επίσης στην επιλογή φυτών και υλικών, ώστε να εξασφαλιστεί η ποιότητα και η μακροχρόνια βιωσιμότητα των παρεμβάσεων.

 3. Η Δρ. Μάρθα Καταφυγιώτου, Πολιτικός Μηχανικός με ειδικότητα στην αειφορία και το δομημένο περιβάλλον ( Επ. καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος): Η συμμετοχή της ενισχύει την περιβαλλοντική βιωσιμότητα του χώρου, διασφαλίζοντας ότι το έργο θα συμβάλλει στη βελτίωση του μικροκλίματος και της ποιότητας ζωής της σχολικής κοινότητας. Η Δρ. πρόσφερε την εμπειρογνωμοσύνη της και πραγματοποίησε την ψηφιακή απεικόνιση των χώρων μετά την παρέμβαση. Επίσης, μέσα από παρουσίαση ενημέρωσε παιδιά για το Πρόγραμμα «Πρασινίζω το σχολείο», συζήτησε τις έννοιες μικροκλίμα, κάτοψη και προβλημάτισε τα παιδιά πώς να κάνουν το σχολείο τους πιο πράσινο και όμορφο, βλέποντας και αναλύοντας προτάσεις και εικόνες με το «πριν» και το «μετά». Στην αυλή τα παιδιά έγιναν «Οικολογικοί Ντετέκτιβ», παρατήρησαν τον χώρο, εντόπισαν όμορφα σημεία και «περιβαλλοντικά μυστήρια» προς αλλαγή όπως χώρους για περισσότερο πράσινο, παιχνίδια κλπ. Μελέτησαν χώρους χωρίς σκιά και θερμές επιφάνειες σε σύγκριση με τις πιο δροσερές κάτω από τα δέντρα, και κατέθεσαν τις δικές τους προτάσεις. Έπειτα σχεδίασαν αλλαγές πάνω στην κάτοψη του σχολείου, μάζεψαν φύλλα, σκουπίδια και φυσικά υλικά, και δημιούργησαν ένα οικο-κολλάζ γεμάτο φαντασία. Η δράση ολοκληρώθηκε με τη φύτευση: τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες και κάθε ομάδα δημιούργησε γλάστρες με λουλούδια, αλλά και έσπειρε σπόρους, ώστε να παρακολουθήσουν την ανάπτυξή τους (Παράρτημα 2). Μέσα από τη δράση αυτή τα παιδιά έπαιξαν, συνεργάστηκαν, ανέπτυξαν δημιουργικότητα και οικολογική συνείδηση και είδαν στην πράξη πώς το πράσινο μπορεί να αλλάξει το σχολικό περιβάλλον. Το αποτέλεσμα ήταν μια μέρα γεμάτη χαρά, μάθηση και πράσινη ενέργεια για το σχολείο! 

4. Σχολική Εφορεία: Ενημερώθηκε για την αίτηση του σχολείου στο πρόγραμμα με λεπτομερή επεξήγηση της τοπιοτέχνησης, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι αλλαγές θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σχολικής κοινότητας και θα πληρούνται όλες οι τυπικές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές. 

 Για την επιτυχία και βιωσιμότητα του προγράμματος  προγραμματίζουμε τις ακόλουθες συνέργειες: 1. Τοπική Αυτοδιοίκηση o Συνεργασία με τον Δήμο Λεμεσού για την υποστήριξη δράσεων φύτευσης, εξωραϊσμού και καθαρισμού. Ο Δήμος Λεμεσού συμμετέχει στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Mission Limassol 2030 για κλιματική ουδετερότητα. Η δράση του σχολείου μπορεί να λειτουργήσει ως πιλοτικό παράδειγμα στο πλαίσιο των δημοτικών παρεμβάσεων, διεκδικώντας παράλληλα υποστήριξη, τεχνογνωσία και χρηματοδότηση μέσα από την αποστολή. o Παροχή υλικοτεχνικής στήριξης (χώμα, κοπριά, φυτά, εργαλεία). o Εμπλοκή γονέων που εργάζονται στον Δήμο. 2. Επαγγελματίες και Επιστήμονες o Συνεργασία με γεωπόνους, κηπουρούς, δασολόγους και περιβαλλοντολόγους για επιμόρφωση μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών. o Εξειδικευμένη καθοδήγηση για τη φύτευση, τη φυτοπροστασία και τη σωστή συντήρηση. o Συμμετοχή σε εθελοντικά προγράμματα καθαρισμού και φροντίδας του σχολικού χώρου. 3. Γονείς και Κηδεμόνες o Ενεργή συμμετοχή στις δράσεις φύτευσης, συντήρησης και φροντίδας του σχολικού χώρου. o Παροχή υλικών ή εργαλείων και συμβολή με προσωπική εργασία. o Συνεργασία με γονείς που διαθέτουν σχετική επαγγελματική εμπειρία (κηπουροί, μηχανικοί, γεωπόνοι). o Μεταφορά παραδοσιακών γνώσεων καλλιέργειας από παππούδες και γιαγιάδες. 4. Συλλόγοι και Οργανώσεις o Συνεργασία με τους Φίλους της Γης για βιωματικά εργαστήρια σχετικά με τη βιοποικιλότητα και την προστασία του περιβάλλοντος. o Συνεργασία με τη Cymepa, στο πλαίσιο του προγράμματος «Οικολογικά Σχολεία», για δράσεις ευαισθητοποίησης και πιστοποίησης.  5. Μητρόπολη Λεμεσού o Σύνδεση με το Θερινό Σχολείο που λειτουργεί στον χώρο του σχολείου, ώστε να εξασφαλιστεί η φροντίδα του πρασίνου και το καλοκαίρι. o Προγράμματα ευαισθητοποίησης για παιδιά και οικογένειες. 6. Τοπικές Επιχειρήσεις και Αγορές o Συνεργασία με φυτώρια και καταστήματα γεωργικών εργαλείων για προμήθεια βιολογικών λιπασμάτων, φυτών και εργαλείων. o Συμμετοχή τοπικών παραγωγών σε εκπαιδευτικές δράσεις για την κυκλική οικονομία και την αυτάρκεια. o Σύνδεση με τις τοπικές αγορές μέσα από εκπαιδευτικές επισκέψεις. 7. Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα o Πανεπιστήμιο Νεάπολις: Συνεργασία με τη Δρ. Μ. Καταφυγιώτου, μητέρα μαθητή μας για θέματα μικροκλίματος και αειφορίας. Πρόσκληση φοιτητών και ερευνητών για συμμετοχή σε δράσεις, μελέτες και εφαρμογές. o ΤΕΠΑΚ: Αξιοποίηση της σύνδεσης με γονείς που εργάζονται στο πανεπιστήμιο για επιστημονική υποστήριξη και ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων. o Κέντρο Αριστείας «Ερατοσθένης»: Συνεργασία για μετρήσεις περιβαλλοντικών παραγόντων (θερμοκρασία, υγρασία, ηλιοφάνεια), με στόχο την κατανόηση και τεκμηρίωση της συμβολής του πρασίνου στη βελτίωση του μικροκλίματος. 8. Εθελοντικές Ομάδες και Κοινότητα o Οργάνωση ημερίδων εθελοντικής εργασίας για φύτευση, καθαρισμό και φροντίδα του κήπου. o Δημιουργία «ημέρας πρασίνου» με συμμετοχή μαθητών, γονέων και κατοίκων της περιοχής.